Focus
L’ART RUPÈSTRE DE LA TASSILI‑N‑AJJER
La vita dins un Sahara verd balajada per l’avançada del desèrt començada fa 7 000 ans
Èran bravas, esbleugissentas, quitament familiaras e pasmens impossiblas de situar dins lo temps. « Las frescas del Tassili » talas que las an nommadas al sègle passat son, zo sabèm ara, las òbras dels primiers elevaires agricultors del Sahara central. Per çò que en efièch, fa entre 9000 e 5000 ans, lo Sahara èra verd e acuelhant per los umans que se sedentarizèran, parièr coma per l'aumalha, lo fedam e lo cabrum que i abariguèron pauc a pauc. Un Sahara verdejant e poblat de paísans debutants, aquò's tot al còp una revelacion e una evidéncia, que es çò que contèron de lor vivent en pinturas e en gravaduras sus las parets rocassudas que los entoravan. Òm los vei i menar lors tropèls e celebrar los temps fòrts de lor vita pastorala : fèstas, danças, rites. Lors òbras rupèstras revèlan juscas al biais qu'èran vestits e coifats. Atal dempuèi de milierats d'ans, las parets rocassudas an conservat çò que animava la vita e lo còr del primièrs pastors del Sahara central. E coma l’escriu Maadiar dins sas bullas inspiradas, portadas pels dessenhs de Fréwé dins la benda dessenhada que venon de sortir titulada « Tassili, una femna liura al Neolitic » : « E mai se nòstres dramas e nòstres raives son oblidats, nòstras pinturas, nòstres dessenhs cantan encara nòstras istòrias a la fàcia de las ròcas [...] totas aquelas piadas cantan encara nòstras vitas passadas. La vita del Sahara d'un còp èra. »
HOMO FABER
An percutat fa 3,3 milions d’annadas !
Los primièrs talhaires, los primièrs artesans, an fargat a partir de ròcas volcanicas, fonolita e basalt, de tròçs talhants en fracturant aquel tipe de blòts.
Aquò èra fa 3,3 milions d’annadas sus la riba oest del Lac Turkana, en Africa, al Kenya.
L’ancian recòrd d’ancianetat èra juscas alara detengut per de còdols acapçats, datats de 2,6 milions d’annadas, trobats a Kada Gona en Etiopia en 1976 per la mèma còla alara bailejada per Elena Roche.
Contunhant sas recèrcas, aquela mission francesa ara bailejada pel discípol d’Elena Roche, Sonia Harmand, a capitat de far recular l’edat de las pèiras talhadas de 700 000 ans. Gràcias a aquelas novèlas descobèrtas fachas en 2011 e 2012, dins l'encastre del West Turkana Archaeological Project.
Pèire-Joan Texier, litician de naut reng, l’un dels comissaris scientifics de l’exposicion HOMO FABER, amb son agach blau clar e son sorire frairenal, nos permet gràcias a la clardat de sas explicacions de mesurar l’importància d'aquels objèctes : tròç, nuclèus, esplechs de martelatge e enclutges.
Sophie CATTOIRE
Revirada en occitan : Joan-Claudi Dugros
Fòto Sofia Cattoire
Se òm s’espaça al moment de se potonar, çò que, devi lo reconéisser, me còsta en preséncia de mos congenères preferats, i a çaquelà un fenomène vertadièrament reconfortant que susnada de la crisi sanitària que traversam. Fugissent las gents per saja precaucion, avèm tonar descobrir sul plan alimentari, nòstres productors locals. Los ostals paísans a talha umana an renforçat lor succès naissent e anar dirèctament a l’ostal dels productors o se far liurar en circuit cort es tornamai vengut un reflèxe natural. Atal nòstres productors locals an pogut quilhar lo cap, sens intermediari per los plumar...
