BON 100 SAUPRIÀ PAS MENTIR !
Cronica d’una subrebèla jornada dins la Val de l’Òme, vibrant a l’unisson amb son Musèu ancorat dins lo bauç.
Se la celebracion del Centenari del Musèu nacional de Preïstòria de Las Aisiás fuguèt una capitada, quò's que l’eveniment èra estat particularament ben pensat, e organizat largament en amont. Sa fòrça, aver sauput amassar los partenaris essencials, tots sonhosament mercejats al moment de la parladissa istorica prononciada a quela ocasion per Natalia Fourment, doctora en Preïstòria e directritz del Musèu nacional de Preïstòria. Son ingeniosa idèa, aver afretat una locomotiva a vapor, que data de l'epòca quand nasquèt dins lo borg de Las Aisiás aquel nacional musèu, per carrejar un monde embelinat d'ausir zonzonejar e estiflar dins la Val de Vesera aquel tren del passat. L’ofèrta per aquel jorn aniversari èra abondosa : visitas dels jaç preïstorics, tant publics coma privats, guidadas per las conferencièras e conferencièrs expèrts del Centre dels Monuments nacionaus, tornar descobrir de colleccions del Musèu decriptadas pels estudiants en Preïstòria de l’Universitat de Bordèu, projeccions de films dins l’auditòri, rencontres amb la còla scientifica del Musèu, especialament al cors de la novèla correguda defòra que tòrna balhar tota son importància als bauç del Cretacèu e al vielh castèl-musèu, que l'una de las mai ancianas salas d’exposicion es estada menimosament reconstituida. En abans-gost, per nos tornar cabussar un sègle en arrièr, fuguèt imaginat e botat en scèna per Crestian Taponard, amb lo conselh scientific d’Alienòr de Castro, un trajècte teatral e musical de la gara al musèu, tornant lo meravilhament de las gents fai 100 ans, e mai quitament 150 ans, quand la Preïstòria tornet valentament nasejar jos los còps de trenca dels grands prètzfachs començats dins la segonda mitat del sègle XIX. Un espectacle interpretat amb emocion e intensitat lo long del bauç et titolat : « Lo 30 de setembre 1923 a Las Aisiás o La Fòla Jornada – Impromptú teatral en landrar per una commemoracion. »
Vos convidam aicí a montar a bòrd d'aquel tren del bonur que desrotlarà per vòstres braves uèlhs de raive sul bauç que aciala lo Musèu nacional de Preïstòria. Podretz saborar qualques tròç de « La Fòla Jorada »* escrita per Crestian Taponard : « Aici tots los calhaus an la nostalgia de la Preïstòria ! ». Podretz escotar tot a léser la dicha de Natalia Fourment, digna eretièra del fondator Danís Peyrony. Enfin, vos convidam a fulhetar l’album sovenir d'aquela brava jornada que aurà sauput tornar balhar tota sa supèrbia a un luòc conegut dins lo monde entièr, mai pròche que jamai, a l'ocasion d'aquel aniversari, de sa val mairala.
Sofia Cattoire
grand reporter
Revirada en occitan :
Joan-Claudi Dugros
Majoral del Felibrige e corrector al Collègi d’Occitania de Tolosa
*« Lo 30 de setembre 1923 a Las Aisiás o La Fòla Jornada – Impromptú teatral en landrar per una commemoracion » amb Antòni Houdard dins lo ròtle de Teodòr Pèire Lesvignes, cònsol màger de Las Aisiás, Silvia Mège dins lo ròtle d’Armanda-Anabèla-Desirada Lesvignes, la mair del cònsol màger, Lola Dubin dins lo ròtle de Leopoldina Bouyssou, serviciala a l’Ostalariá Cròs-Manhon e Crestian Taponard dins lo ròtle de Jòrdi Bordas, caminaire liure pensaire que participèt als escavaments del Mostièr e de La Magdalena. Los musicians son David Gourvat a la clarineta e clarineta bassa e Yannick Guedec a l’acordeon.