|
Norbèrt Aujoulat es doctor en preïstòria e geologia del Qüaternari. Conservator
del Patrimòni, bailèja dempuèi 1980 lo departament d’art parietal al Centre Nacional
de la Preïstòria a Perigüers. Consacra sas activitats a l’estudi de l’art preistòric
de las caunas e dels abrics en França e a l’estrangièr, mai que mai en Africa del
Sud e en Namibia. De 1989 a 1999, bailejèt las recèrcas sus Las Caus. Son obratge
« LASCAUX, LE GESTE, L’ESPACE ET LE TEMPS
» ne’n liura las principalas interpretacions. Dempuèi, sos trabalhs se son orientats
devèrs los dos sites màgers descobèrts darrièrament : Chauvet en Ardecha (1994)
e Cussac en Perigòrd (2000). Lo site internet sus Las Caus que realisèt per lo ministèri
de la Cultura recebèt en mai de 2000 los Webby Awards. Per lo visitar, clicar sul
ligam :
http://www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/lascaux/fr/
LAS CAUS, LO "TEMPLE DEL RUT", LIURA SOS SECRÈTS
Lo 24 d’agost de 2005 Norbèrt Aujoulat balhava una conferéncia al cinemà Vox de
Montinhac per presentar son novèl libre publicat a las edicions del Seuil e magnificament
illustrat.
Lo fruch de dètz ans d’observacion privilegiada dins la « Capèla Sixtina de la preïstòria
» descobèrta en 1940 e barrada al public en 1963. Un agach sus un monde insolite
e embelinaire que dempuèi l’entrada jusca al fin fons celèbra segon el un moment
precís : « Cavals, taures e cervids son estat sasits al moment del rut, de la creacion
de la vita. Seriá laidonc una metafòra de la genèsi del monde ? Vous daissi soscar
aquí dessús. » prepausa lo cercaire, umilament. E de fach quand òm plonja
dins aquel univèrs ò quant silenciós, amb un pauc d’imaginacion òm entend gronhar
l’afògament de la sason dels amors ; cavalcadas, brams e rugiments...
LA PALEÒ ACTITUD SEGON NORBÈRT AUJOULAT
Dempuèi lor descobèrta lo 12 de setembre de 1940 per Marcèl Ravidat, Jacme Marsal,
Jòrdi Agnel e Simon Coencas, las frescas et gravaduras de la cauna de Las Caus enfachinan.
Coma los artistas del Paleolitic an fait per qu’aquels tropèls de cavals, taures
e cabras salvatjas vos espian amb la mesma intensitat ont que siatz dins la cavitat
? Norbèrt Aujoulat s’es esforçat d’intrar dins la pèl del « paleò », coma l’apèla,
per reconstituir son gèste et vaquí coma l’imagina :
1/ Quand pòt pujar au mai prèp de la paret, causís de bufar de pigments umectats
dins sa boca. Paguna traça de pigments secs tombats a l’aplomb, laidonc pas de sarbacana.
2/ Causís los endrechs de la paret los mai favorables al traçat. A las susfàcias
mòlas plan umidas (mondmilch) o plan contrastadas (macro cristaux) prefera las zònas
sècas relativament lisas. Aima tot-parier utilisar qualques relèus naturals e far
d’aquels accidents d’atots per l’expressivitat de tala o tala figura animala.
3 / Sosca plan a las perspectivas e esita pas a deformar, alongar una pata (anamorfòsa)
per èstre segur de la resulta dempuèi lo punt de vista que causís. Es tanben lo
campion de la perspectiva de grope (perspectiva atmosferica) oblidant pagun dels
atributs dels cèrvis del prumièr plan (banas, batas, morre…) per los suggerir a
pena al darrièr reng.
4/Perqué utilisa pas de carbon de lenha per lo negre ? Per çò que tròba d’oxid de
manganès en abondi. Als Archius Departamentals, Registre de las minas e prospeccions,
Norbèrt Aujoulat descobrís que lo Perigòrd es l’un dels sol productor de manganès
en França, apelat en mai autres còps lo "perigòt" o pèira del Perigòrd.
En resumit, lo paleò s’adapta als mejans del bòrd e a l’estructura de son supòrt
amb engenh e simplicitat. Compausa sus una « tèla » rocassuda, bestòrta, mas que
sap l’inspirar per los cròs de sas corbas, sas vòltas, sas zònas concavas, onte
sos tropèls semblan remolinar.
SECRÈT DE FAMILHA
Mas qui es e perqué l’a fait ? A quelas questions fondamentalas, vaquí çò que lo cercaire prepausa coma elements de responsa.
« Pensi pas que los òmes s’i sián succedits sus un long periòde. De mon vejaire s’agís d’un grope qu’a trabalhat dins aquela cauna lo temps d’una generacion. Cal pas veire l’art parietal dins sa globalitat. S’agís a cada còp de sanctuaris unics realisats per de gropes isolats. »
Per çò qu’es de la compausicion de las frescas, i a un òrdre, totjorn lo mesme que l’a tocat e que l’entraina sus una pista personala… la del cicle de la reproduccion :
« Aquels òmes an pintrat d’en prumièr los cavals, puèi los taures e enfin los cervids. Los cavals an enquera una pèl d’ivern e dintran dins lo periòde del rut, aquò’s la debuta de la prima. Per çò que dels auròcs, se conéis una vaca suitada. Son vedèl a tres o quatre mes, sèm en estiu. Los cèrvis, els, amb sas banas majestuosas e sos uèlhs revirats son en plen bram, aquò’s donc la tardor. Tots aquels moments illustran per ieu la creacion de la vita. E al-delà, la genèsi del monde. »
CUSSAC APRÈP LAS CAUS
La cauna Las Caus es barrada al public dempuèi 1963 en rason de la proliferacion de campairòls. Aurá sols d’especialistas en preservacion de cauna i son acceptats per ensajar d’i portar remèdi. « Ai degut suspendre tota recèrca dempuèi 6 ans, Lascaux me manca plan segur mas prefèri pas i anar tant qu’es dins quel estat »
Norbèrt Aujoulat se consacra d’aquí endavant a l’inventari de las gravaduras de la cauna de Cussac descobèrta al Buisson de Cadouin lo 30 de setembre de 2000 per Marc Delluc, espeleològ. « Per lo prumièr còp dins una cauna ornada, d’esqueletas umans son estat trobats. Son al nombre de set, sièis adultes e un adolescent, lotjats dins de jaç d’ors. Los esqueletas son tals coma los an depausats, brina « carraunhats », coma se qualqu’un aviá menimosament tornat barrar la cauna avant de se’n anar. »
L’agach del cercaire peteja, una novèla enquèsta preistorica de las mai apassionanta a per el començat.
Es tanben en carga de l’expèrtisa dels tresaurs de la cauna de Chauvet, dins Ardecha, dos còps mai granda e dos còps mai anciana que la cauna de Las Caus.
Sofia Cattoire
Per anar mai luènh dins la descobèrta de Las Caus, consultatz :
LASCAUX, LE GESTE, L’ESPACE ET LE TEMPS, per Norbèrt Aujoulat, publicat a las edicions del Seuil.
Mercejam Norbèrt Aujoulat, Conservator del Patrimòni e Director del Departament d'Art Parietal del Centre Nacional de Preïstòria, Ministèri de la Cultura e de la Comunicacion, d'aver agut l'obligança de nos acordar l'autorisacion de difusar l'ensemble de las fotografias d’aquel dorsièr.
|
