MYKOLAS, DARRIÈRA DEMÒRA NEOLITICA
nos parla de la mòrt aprèp la vita, quò fai 5000 ans.

Dempuèi quatre ans, los cercaires fan de pès e de mans dins l'estrecha cròsa Mykolas per comprendre coma s'organisavan las practicas funeràrias dins aquel endrech plan amagat e que s’amerita, de genolhons o en reptant. Lors esfòrç començan d’èsser recompensats : pèrlas de nacre e bocins de gatges an revelat aquesta annada lo nivèl de sòl pautrit, en defòra juste avant de passar lo pòrge de la dintrada, per nòstres davancièrs, aquò fai 5000 ans a quicòm pròche.

En dedins, an agut tanben la glòria de botar al jorn lo primièr gèste funerari vertadièrament notable d’aquela cròsa : una clòsca pausada, aprèp poiriment e laidonc en segonda intencion, sus d’unes vestigis umans (diafisi d'umerús e dents) mesclats de tèsts de ceramica, lo tot al mièg de dos cercles de pèiras, l'un juste a l’entorn de la clòsca e l'autre mai luènh.

Dins lo fatràs d'òsses tipics de las sepulturas collectivas, que de mai patisson ritualament del passatge dels lombrics e dels tais, retrobar aquela installacion volontària intacta es un petit miracle, fòrt prometeire per la seguida dels escavaments que tornaràn prendre l'annada que ven.

ISTORIC DE LA DESCOBÈRTA

A l'automne de 2006, dos amics espeleològs del club G3S acompanhats del dròlle de l'un d’els, Mykolas que aviá tres ans, desgatgèron sus una còsta del ranvèrs d’Albuga, un trauc de tais d'onte sortiá un bon corrent d'aire a 12°, l'indici d'un brave cròs.

De fach, qualques còps de trenca mai tard, arribèron a se raletar per passar una estrecha catonièra e se retrobèron pòt e pòt amb una dotzena d’esqueletas en partida enterrats jos lo palhat dels tais e l'argila pacientament remontada en surfàcia per los lombrics. Se confirmèt qu’avián agut lo temps de zo far. Tanlèu avertit e despachat sus plaça, un comitat scientific pluridisciplinari faguèt de prelèvaments en vista de datacions. Resultat : nòstres aujòls repausavan dins aquel endrech jos tèrra dempuèi 5000 ans a pus prèp.

Gràcia a lor prospeccion, Eric Castang, Jean-Michel Degeix e son dròlle Mykolas avián descobèrt ren mens qu'una cròsa sepulcrala del Neolitic mejan, un vertadièr bonaür per la recèrca que manca crudèlament de donadas sus aquel periòde de nòstra istòria.

D’ESCAVAMENTS EXEMPLARIS A LA CRÒSA MYKOLAS

Dempuèi sa descobèrta en 2006, la cròsa Mykolas fai donc l'objècte d'un programa d’escavaments dels mai rigorós, menat per Antoine Chancerel, conservator al Musèu Nacional de Preïstòria e neolitician, e Patrice Courtaud, antropològ al Laboratòri de las Populacions del Passat de Bordèu. Aquels escavaments son finançats per la Direccion Regionala dels Afars Culturals d'Aquitània, Servici Regional de l'Arqueologia, e per lo Conselh General de la Dordonha, Servici Arqueologic Departamental. Benefician dempuèi lo debut d'una collaboracion exemplara entre los inventors e los cercaires. Aquesta annada, es gràcia a l'intervencion de la pala mecanica menada de man de mèstre per Jean-Michel Degeix, mission extrèmament delicada en tenent compte de la penda brutala de la còsta, que la soca que embarrassava la dintrada poguèt èsser desraiçada, cò que permetèt de grandas avançadas per çò qu’es de la compreneson de l'usatge d’aquel siti.

En efècte, aprèp aver pendent las tres primièras campanhas d’escavaments desgatjat d'una part los sediments de defòra e d'autre part lo palhat de tais que recobrissiá los òsses dels dotze individús depausats dedins, los cercaires an pogut aquesta annada botar en evidéncia doas descobèrtas fòrt importantas en amont e dins lo còr del sepulcre.

ONTE PAUSAVAN LORS PÈS E QUE FASIÁN AMB LORS MANS ?

Defòra, la tèrra ont an trepat nòstres aujòls del Neolitic a pogut èsser identificada e còp sec datada gràcia a de tèsts de ceramicas tipicas de l'epòca e a de pèrlas fachas amb de cauquilhatges traucats (de dentalas) identicas a aquelas jà trobadas dedins.

Un colar de pèrlas fuguèt bresat avant que fuguèssen depausats defunt e ofrendas dins lo cròs ? Aquela mena de tròba prepausa còp sec de scènas de vita dins l'esperit dels cercaires que menan l'enquèsta.

Dedins lo scenari se precisa. Patrice Courtaud a botat en evidéncia una dispausicion demorada en plaça dempuèi aquel temps : dos cercles de pèiras e al mièg del mai petit, ben calat sus diferents òsses umans e de tèsts de ceramica, una clòsca que trona clarament.

S’agís d'una practica que se passèt aprèp lo poiriment de l'individú, donc d'un gèste fach lòrs d'un retorn dins la cròsa sepulcrala. I a tanben un pasiment per tèrra fach amb de pèiras platas que se confirma de part e d'autre del cròs e que deuriá èsser totalament desgatjat lòrs dels escavaments que tornaràn prendre l'an que ven.

Sofia Cattoire