Utilizar los insectes coma insecticide, causir los bons per eliminar los maissants qu’es la mai brava ideiá 100 % naturala de la PBI, proteccion biologica integrada, terme enquera desconegut que dreib tot parier per las culturas una alternativa au tot quemic assegurant santat e productivitat. Emb en mai per l’ortalier lo plaser d’observar coma la natura fai ben las chausas quante entram dins son cicle sens voler a tot pretz la constranhar.

La familha Castang es implantada a Mauzens Miremont dempuei tres generacions. Lo grand-pair Enric aviá eretat de l’oncle Francés Beaucornu quelas bravas tèrras ont se rejónhen las aigas del Grand Fons e las del Brungidon, atots vital per l’ortalissa. Autres còps l’aiga corrissiá gaire pertot. Aquò’s l’Enric qu’inicièt la cultura dels legums aquí en 1945. Son dròlle, l’Estève, nascut lo 11 d’agost 1934, sonat Juli en sovenir del dròlle de l’oncle mòrt a la guèrra de 14 -18, comença de trabalhar sus la bòria tre l’atge de 13 ans. En 1960 marida, a Sant-Sarnin de Relhac ont viviá laidonc, Ivona Courteville nascuda lo 14 de decembre 1940 al Castèl de Malbec a Fleurac ont sos parents èran vailets. La bòria es uèi al nom de lor dròlle Eric Castang, nascut lo 28 de setembre 1961, que demòra lo sol ortalièr del canton d’Albuga. Vertat qu’aquò’s un mestier alassant. Fau assegurar al fial de las sasons tot lo cicle dempuèi la produccion del plant jusca a la venda directa. En plen estiu, entre los mercats d’Albuga e de La Dosa, la liurason dels restaurants e dels centres de vacanças, la venda sus plaça e la comptabilitat, las nuechs son plan cortas. Mas l’Eric fai son mestier amb afògament e, dempuèi 2 ans, en desvolopant un metòdi 100% natural.

L’Ivona Castang es pivelada per las flors. Ne’n fait créisser mai de mila espècias e compausa per los mercats d’Albuga, los dimars e dissabtes, boquets campèstres a las colors de las mai rafinadas. Observatriça de la natura experimentada, a totjorn pensat que deviá i aver un mejan d’eschivar los produits quimics tot en favorisant las culturas. Aquò’s tanben la sentida qu’aguèt un veterinari belga, lo doctor Roland de Jonghe. Dins las annadas 80 aguèt l’idèia geniala d’introduire dels abelhards dins las sèrras per assegurar la polinisacion de las tomatas. Que se quela d’aquí se passa naturalament a l’aire liure, jos sèrra, per optimisar las produccions, los ortalièrs ne’n èran venguts a vibrar els meteis a la man cada flor de tomata tots los tres jorns pendent quatre mes, l’epòca de florida. Un trabalh fastigós doblat d’un còst de man-d’òbra enòrme. L’arribada dels bornats d’abelhards dins las sèrras fuguèt un grand solatjament. Asseguran, dempuèi, pertot dins lo monde e sus cada flor de tomata, la rencontra del pollèn masle e du pistil femèla amb vam e eficacitat.

Aquò’s atal que nasquèt lo principi de l’utilisacion dels insèctes dins las culturas, per fecondar los plants mas tanben per eliminar d’autres insèctes intrús. Identifiar los devastators e introduire lors predators naturals, aquò’s lo principi ecologica (l’ecologia es la sciéncia qu’estúdia las relacions dels èstres vius amb lor environament) de çò qu’òm apela : la proteccion biologica integrada, l’integracion d’aquels minusculs jardiniers devant se far en respèctar los ecosistèmas presents. Permés d’eschivar quantitat d’insecticidas netament mens ciblats, aquels d’aquí an revelat lors efiecs perniciós sus la tèrra, l’aiga, l’aire e per consequent sus la santat. A Mauzens, Eric Castang a causit aquel apròchi natural dempuei 2003 e constata dejà qu’aquò marcha remirablament bien. Pus mestier de tractaments penables, amb masca de proteccion e a repeticion dins una bufèca subredicha. Juste un coadís d’abelhards per la fecondacion e de las larvas de galinetas per minjar los pesolhs e lo torn es jogat.

Eric Castang emplega pus pas cap d’insecticida adara. Contunha de noirir sa tèrra amb de fems de bovin vielh de dos ans. Utilisa enquera un pauc de deserbant de manièra preventiva sus las alèias ont romecs e ortigas constituan refugis per los insèctes devastators. Amb l’ajuda d’un tecnician de la societat Biobest, laboratòri belga de produccion d’insèctes fondat per Roland de Jonghe en 1988, definís a la prima un programa d’introduccion d’espècias adaptadas a sos besonhs e en retorn comptabilisa en fin de sason ganhs de productivitat consequents : mai 20% sus las tomatas en 2005 per exemple. De mai a pogut en dos ans assanir sa bòria ont d’ara enavant frucha e legums pòdon èstre minjat sus pès, sens cap de besonh de los lavar. Enfin Eric Castang presa aquel novèl apròchi per çò qu’es fondada sus mens d’oras de tractament mas mai d’observacion, de proximitat amb lo viu. Lo plaser es aquí que gasta ren. La lucha biologica integrada es uèi una alternativa pragmatica al tot quimic. Per un còst similar, garantís de melhoras resultas e per la santat e per la productivitat de las culturas. Sens qu’òm lo sàpia una revolucion culturala es en marcha.

Sofia CATTOIRE